niedziela, 17 lutego 2019

Kościół w Wiszniowie

Kościół w Wiszniowie to dawna cerkiew parafii greckokatolickiej, pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela, obecnie kościół parafialny pw. św. Stanisława bpa. Cerkiew parafialna, wzmiankowana w r. 1669, obecna wzniesiona w r.1850; zamieniona ok. r. 1875 na prawosławną; świątynia odnowiona i przekształcona, z zatarciem cech stylowych w r. 1922. W r. 1954 i 1987 przeprowadzono remont dachu.

Kościół w Wiszniowie 1985 r.

Katolicy z Wiszniowa obrządku łacińskiego należeli do parafii Nabróż. Parafia łacińska w Wiszniowie została erygowana, 5 VII 1922 r., przez bp. lubelskiego Mariana Fulmana. Jako uposażenie otrzymała 7 ha ziemi ornej. Parafię włączono do dekanatu tyszowieckiego, obecnie należy do dekanatu łaszczowskiego.

"Głos Lubelski", 8 lipca 1922 roku, Nr 184, Rok IX, s. 2.

Kościół orientowany, drewniany, konstrukcji zrębowej, oszalowany. Trójdzielny: prezbiterium prostokątne z zakrystią od północy, nawa znacznie szersza, wydłużona, oraz babiniec, równej szerokości z prezbiterium. Przy babińcu od strony zachodniej wieża z dwiema lokalnościami po bokach, znacznie szersza od babińca. Wewnątrz strop, wsparty w nawie na czterech słupach. Dachy dwuspadowe nad prezbiterium i babińcem, nad nawą czterospadowy z obszerną czworoboczną wieżyczką na sygnaturkę, namiotowy nad wieżą, pulpitowy nad zakrystią, kryte eternitem. Ołtarz główny i dwa boczne o cechach barokowych i rokokowych. Ołtarze boczne (Najświętszego Serca Pana Jezusa i MB Nieustającej Pomocy) przywieziono w r. 1952 z parafii Chrobrowo (archidiecezja lwowska). Kościół malowany, w r. 1962, przez Irenę Kondracką z Lublina. Chrzcielnica drewniana, zwykła, została wykonana przez stolarza z Radostowa, pomalowana przez ówczesnego proboszcza Michała Słotwińskiego. Dwa feretrony o charakterze barokowym, z w. XIX. Sześć lichtarzy cynowych z r. 1765, 4 obrazy z w. XVIII i XIX, krucyfiks z w. XVIII. Oprócz tego: obraz św. Stanisława bm (w głównym ołtarzu), Miłosierdzia Bożego, św. Teresy od Dzieciątka Jezus.

 

Rzut kościoła

 Bibliografia:
1.Слободян В. Церкви Холмської єпархії. – Львів: Наукове товариство ім. Шевченка, 2005 р., с. 120.
2. Gorak J. Dawne cerkwie drewniane w wojewodztwie Zamojskim. - Zamosc, 1984 
3. "Głos Lubelski", 8 lipca 1922 roku, Nr 184, Rok IX, s. 2. 
4. Cerkiew Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciela w Wiszniowie, hasło w Wikipedii
5.http://www.wiszniow.zamojskolubaczowska.pl/index.php/nasza-parafia

Krótka historia Wiszniowa

Jak podaje Wikipedia, Wiszniów (ukr. Вишнів) to dawna wieś szlachecka w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim, w gminie Mircze. Wieś stanowi sołectwo. Integralną częścią wsi jest pobliski Korczunek. Jak czytamy dalej, Wiszniów położony jest na południowo – wschodnim skraju gminy Mircze, nad rzeką Bukową na pograniczu Kotliny Hrubieszowskiej i Grzędy Sokalskiej. Najwyższym punktem Wiszniowa, a także całej gminy jest wzniesienie o wysokości 263,7 m n.p.m. Wieś głównie o charakterze rolniczym i sadowniczym ze względu na bardzo dobre warunki do prowadzenia produkcji rolniczej. Niewielki naturalny zbiornik wodny znajduje się w Korczunku (Karczunku), ponadto jest tam kilka sztucznych zbiorników wodnych przeznaczonych na stawy hodowlane. Na północy wsi znajduje się urządzony las mieszany. Na terenie wsi występuje zabudowa zagrodowa, znajduje się tam także osiedle bloków mieszkalnych. Wiszniów sąsiaduje ze wsiami gminy Mircze: Dąbrową, Radostowem, Starą Wsią, Wereszynem oraz wsiami gminy Telatyn: Wasylowem i Poturzynem. Od Hrubieszowa Wiszniów oddalony jest o ok. 26 km, od Lublina ok. 142 km, od Zamościa (dawne miasto wojewódzkie) ok. 47 km, od Warszawy ok. 320 km. Najbliższe przejście graniczne z Ukrainą znajduje się w Dołhobyczowie i oddalone jest o ok. 15 km. Wiszniów jest drugą pod względem liczby ludności wsią w gminie Mircze. W 2015 roku według danych gminy Mircze liczba mieszkańców wyniosła 537 osób, w 2011 według Narodowego Spisu Powszechnego 584 osoby.

Pierwsze wzmianki o Wiszniowie pochodzą z 1396 roku. W latach 1426-1435 wieś należała do Mikołaja Mnicha z Grąbca, starosty bełskiego; należała również do niego w 1457 roku. Mikołaj Mnich wymieniany jest w dwóch znanych dokumentach jako właściciel Wiszniowa. Pierwszym z nich jest dokument z 24 października 1426 r., w którym Siemowit, Trojden i Władysław, książęta Mazowsza i Rusi, określają granice należących do Gotarda z Falęcic wsi Rożdżałów, Perespa i Rudno. Drugim zaś jest wystawiony w Uhrynowie 16 czerwca 1435 roku akt nadania przez księcia płockiego i bełskiego Kazimierza wsi Wiszniów i Monaster oraz Nowe Sioło i Syców w posiadanie swemu marszałkowi. W roku 1483 Wiszniów należał do Jana Makosieja Młodszego, w 1564 roku właścicielem wsi był Maciej Makosiej, wojski bełski. W tym też roku wieś posiadała 5 łanów (84 ha) gruntów uprawnych.

W 1827 roku w Wiszniowie znajdowało się 78 domów i wieś zamieszkiwało 393 mieszkańców. Pod koniec XVIII wieku właścicielami Wiszniowa byli Świeżawscy, którzy sprzedali Wiszniów Sewerynowi Kiełczewskiemu w pierwszej połowie XIX wieku. Kiełczewscy mieszkali w modrzewiowym dworze z początku XIX wieku. Według „Leksykonu historycznego...” dwór w Wiszniowie zniszczony został w okresie I wojny światowej, według R. Aftanazego w „Dziejach rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej...” dwór spłonął w 1920 r. Ze Słownika geograficznego wynika, że Wiszniów był podzielony na wieś i dwa folwarki: Wiszniów A i Wiszniów B. Według Spisu Powszechnego z 1921 roku we wsi znajdowało się 105 domów, a liczba ludności wynosiła 622 mieszkańców, w tym 27 Żydów i 422 Ukraińców. Majątek ziemski w 1930 r. liczył 392 ha, dzierżawił go S. Bazewicz. W ostatnich latach przez końcem II wojny światowej dzierżawcą Wiszniowa był Wacław Banaszkiewicz. W 1944 roku w trakcie akcji Ukraińców z organizacji nacjonalistycznych wymierzonych przeciwko Polakom, większość mieszkańców Wiszniowa zbiegła po ostrzeżeniu o planowanym ataku do sąsiedniego Poturzyna, lecz tam wszyscy zostali zamordowani, a Wiszniów został niemal doszczętnie spalony. Po wojnie szlachecki majątek rozparcelowano i utworzono w jego miejsce państwowe gospodarstwo rolne. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego. 

Pierwszym znanym właścicielem był Mikołaj Mnich, po nim Jan Makosiej herbu Prawda, Mikołaj i Jan z Wiszniowa, Stanisław Nagurski herbu Ostoja, Mikołaj Koc, Stanisław Radecki, Michał Radecki, Franciszek Świeżawski, Mateusz Świeżawski, Jan Grabowski, Aleksander Grabowski, Hipolit i Jan Świeżawski, Seweryn Kiełczewski, Tadeusz i Józef Kiełczewscy, Zofia Jaroszyńska.

Kościół św. Stanisława w Wiszniowie
 Bibliografia:
  1. Opracowanie na podstawie Google Maps www.google.com/maps/place/22-530+Wiszniów
  2. STRATEGIA ROZWOJU GMINY MIRCZE NA LATA 2015-2020 https://ugmircze.bip.lubelskie.pl/upload/pliki//0STRATEGIA_ROZWOJU_GMINY_MIRCZE_2015_2020.pdf
  3. Wieś Wiszniów (lubelskie) » mapy, nieruchomości, GUS, szkoły, kod pocztowy, atrakcje, regon, edukacja, kierunkowy, demografia, przedszkola, tabele, statystyki, zabytki, drogi ..., www.polskawliczbach.pl [dostęp 2018-12-09] (pol.).
  4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 18.11.2015].
  6. Polona, polona.pl [dostęp 2018-12-09].
  7. Marcin Piotrowski „Grodzisko w Posadowie i jego konekst” [w] Rocznik Tomaszowski 4, 2015
  8. Słownik historyczny województwa zamojskiego
  9. Ród Świeżawskich, www.szpejankowski.eu [dostęp 2018-12-19] (pol.).
  10. Województwo lubelskie w 15 tomach „Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” Filipa Sulimierskiego, Bronisława Chlebowskiego, Władysława Walewskiego 1880-1904.
  11. Mapa majątków ziemskich na Lubelszczyźnie - Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie. Wirtualna podróż w czasie - Teatr NN, teatrnn.pl [dostęp 2018-12-09] (pol.).
  12. Z rodzinnego albumu. Z duchami w tle, www.gazetagazeta.com [dostęp 2018-12-09].

Wiszniów w Polskim Atlasie Etnograficznym

Wiszniów po wojnie został spalony i zdewastowany. Pozostał kościół, stara szkoła, ruiny w folwarku, organistówka. Do powojennego Wiszniowa p...